Artrose wordt vaak gezien als iets waar je mee moet leren leven, of wat hoort bij het ouder worden. Gewrichtsslijtage, pijnstillers, en als het niet anders kan: een operatie. Maar er is meer mogelijk dan veel mensen denken. Wat je eet, heeft namelijk grote invloed op wat er in je gewrichten gebeurt. En keto kan daarin een verrassende sleutel zijn.

Ochtendstijfheid: herkenbaar?

Veel mensen herkennen het moment: wakker worden met stijve, pijnlijke handen of knieën. Soms duurt het even voordat je weer soepel beweegt. Dat komt, doordat de gewrichten ’s nachts tot rust komen, maar bij artrose vaak nog ontstoken zijn. Juist die ontsteking zorgt voor pijn, stijfheid en verergering van klachten.

Wat is artrose precies?

Artrose wordt vaak omschreven als ‘slijtage van de gewrichten’. En dat klopt deels, maar het is niet het hele verhaal. Want naast slijtage spelen ook ontstekingsreacties een belangrijke rol, zeker bij pijn en stijfheid. Soms ontstaat artrose geleidelijk bij het ouder worden. Maar het kan ook komen door overbelasting, blessures, operaties of een aangeboren standsafwijking. In die gevallen begint het niet met ontsteking, maar ontstaat die vaak wél later als reactie op schade of overbelasting.

In alle gevallen spelen ontstekingen mee. En juist die ontsteking maakt artrose pijnlijker en progressiever. En dat is goed nieuws: want ontstekingsprocessen kun je wél beïnvloeden. Wat je eet, maakt daarbij een groot verschil.

Insulineresistentie en artrose

Zo’n 90% van ons is insulineresistent. Je lichaam kan dan de koolhydraten die je eet niet meer goed verwerken. Ook veel mensen met artrose zijn insulineresistent: dit leidt tot een voortdurend verhoogde bloedsuiker én verhoogde insulinewaarden in het bloed, een dubbele belasting voor het lichaam.

Insulineresistentie blijkt sterk samen te hangen met chronische, laaggradige ontstekingen, versnelde veroudering van weefsels, en schade aan kraakbeen en gewrichten. Het goede nieuws? Keto is bij uitstek de manier om insulineresistentie terug te draaien en het lichaam weer in balans te brengen.

Waarom keto kan helpen

Keto is geen pijnstiller, maar het helpt het lichaam om weer in een herstellende stand te komen. De belangrijkste effecten:

• Je bloedsuiker en insuline dalen, waardoor ontstekingen afnemen.
• Je verbrandt vet in plaats van suiker, wat gunstig is voor je cellen én je energie.
• Je valt af (zonder honger!), waardoor er minder druk op je gewrichten komt.
• Je krijgt stabiele energie, en vaak ook weer meer zin om te bewegen.

Sommige mensen merken al binnen een paar weken verschil: minder pijn, soepeler bewegen, meer grip op hun lijf. Soms gaat het langzamer. Maar bijna altijd komt er enige verandering, zolang je maar heel strikt keto blijft eten én keto combineert met deelvasten en langer vasten!

Keto, vasten en herstel: de kracht van autofagie

Bij keto eet je weinig koolhydraten, waardoor je lichaam overschakelt op vetverbranding. Als je daarnaast ook (deels) vast, bijvoorbeeld door elke dag een maaltijd over te slaan, geef je je lichaam extra ruimte voor herstel. Dit proces heet autofagie: letterlijk ‘zelf-opeten’. Je lichaam breekt dan beschadigde onderdelen af en herstelt wat nog bruikbaar is. Dat geldt ook voor cellen die zijn beschadigd door artrose!

Bij artrose betekent dit: minder ontsteking, minder afbraak, meer herstel van binnenuit. Vasten is geen verplichting bij keto, maar het kan dus wel een extra zetje geven aan je herstel. Veel mensen ervaren dat hun gewrichten soepeler aanvoelen als ze gezond keto eten combineren met deelvasten afgewisseld met (bijvoorbeeld elke maand) drie hele dagen vasten, omdat het lichaam dan optimaal met opruimen bezig is.

Ervaringen van anderen

Linda (69): “De artrose heb ik zeker al 15 jaar last van. Vroeger had ik echt knobbels op mijn vingers en veel pijn in mijn gewrichten. Tot mijn opluchting ben ik sinds ik gezond keto eet, alleen maar vooruit gegaan. Ik heb echt veel en veel minder pijn. De knobbels op mijn vingers zijn bijna weg. De gewrichten in mijn knieën, polsen en vingers voel ik niet meer! Meer over Linda.” 

Jolanda (61): “Ik had veel pijnklachten door een hernia in mijn rug en artrose in mijn knie en handen. Ik kon echt niet meer lopen en fietsen lukte ook niet meer. Ik zat in een rolstoel en ik had ook een scootmobiel. Ik gebruikte vaak morfine vanwege de pijn. Met Gezond keto is mijn leven 100% veranderd. Ik loop nu naar de stad en ik fiets iedere dag. Ik loop ook uren nu, ik ben echt blij ermee. De revalidatiearts stond ook te kijken van dat ik ineens weer kan lopen en fietsen. Ik heb geen morfine meer nodig én ik ben 30 kilo afgevallen!” Meer over Jolanda

Lees hier nog veel meer ervaringen 

Kan keto en vasten artrose stoppen of terugdraaien?

Niet helemaal, maar het kan wel veel verschil maken. Kraakbeen dat eenmaal verdwenen is, groeit bij volwassenen nauwelijks terug. Toch kan je lichaam wél veel doen om de schade te beperken en het herstel te ondersteunen:

• ontstekingsreacties dempen

• beschadigde cellen stabieler maken

• verdere slijtage vertragen of stoppen

• kraakbeen behouden dat er nog wél is

• pijn verminderen en functie verbeteren

Door keto en (eventueel) vasten ondersteun je dat proces optimaal. Je lijf krijgt eindelijk de rust en brandstof om op te ruimen, te herstellen en zich beter te reguleren. Voorwaarde is wel echt strikt keto, dus elke dag en ook met het vasten erbij!

Onderzoek naar keto en artrose

Er komt steeds meer wetenschappelijk bewijs dat voeding en insulineresistentie een grote rol spelen bij artrose. Uit enkele recente onderzoeken blijkt:

• Lange tijd dacht men dat kraakbeen niet kon herstellen. Maar nieuw onderzoek laat zien dat kraakbeencellen (chondrocyten) actief blijven, ook bij artrose. Onder de juiste omstandigheden, zoals minder ontsteking en betere energievoorziening in de cel, kunnen ze zelfs nieuwe kraakbeenmatrix aanmaken.

• Ketonen zoals BHB remmen bovendien ontstekingsprocessen (zoals het NLRP3-inflammasoom) die kraakbeen afbreken. In dierstudies met een ketogeen dieet is daadwerkelijk verbetering van kraakbeenstructuur gezien. Menselijke studies zijn nog beperkt, maar veelbelovend.

• In een grote Koreaanse studie onder ruim 4.000 mensen bleek dat hoe hoger de insulineresistentie, hoe groter de kans op artrose in de knieën. Met andere woorden: hoe minder gevoelig je lichaam is voor insuline, hoe meer schade je gewrichten kunnen oplopen.

• Een dierstudie toonde dat een ketogeen dieet (KD) kniepijn en gewrichtsschade verminderde door het remmen van het NLRP3-inflammasoom. Daardoor daalde de productie van ontstekingsbevorderende cytokinen (zoals IL‑1β en IL‑18) en verbeterde de kraakbeenstructuur artrose.
• In een kleine interventiestudie bij vrouwen met obesitas en knie-artrose blijkt dat een zeer laag-koolhydraat ketogeen dieet (VLCKD) de pijn kan verminderen, los van het gewichtsverlies.
• Een studie onder diabetici toont aan dat verminderde insulinegevoeligheid het ontstekingsremmende effect van insuline op gewrichten vermindert, met versnelde artrose tot gevolg.
• Onderzoek afname laaggradige ontstekingen met keto vind je hier

Wat zeggen behandelaars?

Sommige artsen en therapeuten benadrukken het belang van voeding bij herstel. Zo raadt de Amerikaanse manueel therapeut Dr. Alex Jimenez bij artrose een strikt ketogeen dieet aan. Zijn advies: “Voed je lichaam met echt voedsel, alles wat groeit, zwemt, vliegt of rent.”

Artrose is niet alleen slijtage. Het is een ontstekingsproces dat je kunt beïnvloeden. Je hoeft niet te wachten tot het erger wordt. Wat je eet, doet ertoe. En jij mag kiezen voor voeding die helpt, voor minder pijn, meer vrijheid en meer vertrouwen in je lijf. 

Eet jezelf weer gezonder!

Ook bij artrose is het goed om te starten met gezond koolhydraatarm/keto eten. Ik raad je aan om gebruik te maken van de menu’s in de startgidsen, liefs zonder iets te wijzigen aan het menu. Je leert dan op een eenvoudige (en heerlijke!) manier om anders te gaan eten. Voor de meeste mensen werkt dit zeer effectief bij artrose. Maak eventueel gebruik van onze online begeleiding om het nog makkelijker te maken!

Niet alleen gezonder eten is onderdeel van onze aanpak, maar ook minder vaak eten. Zodat je lijf de tijd en ruimte krijgt om te herstellen en beter te functioneren. En dat minder vaak eten gaat eigenlijk vanzelf als je gezond koolhydraatarm/keto eet, want je krijgt al snel eetrust en voelt je steeds goed verzadigd. Meer over onze aanpak lees je hier. Lees voor je start ook onze tips en de veelgestelde vragen hieronder. 

Kan ik keto doen als ik medicijnen gebruik voor artrose? Ja, meestal wel. Maar overleg altijd even met je arts als je medicijnen gebruikt. Vooral als je ook diabetesmedicatie of bloeddrukverlagers slikt, want die kunnen te sterk worden als je lichaam verbetert.

Is keto gevaarlijk voor mijn botten of gewrichten? Nee. Keto zorgt juist voor minder ontsteking en betere celgezondheid. Je kunt het eventueel aanvullen met bottenbouillon of collageenrijke voeding, maar dat is geen voorwaarde voor succes.

Moet ik vasten of calorieën beperken? Niet in het begin. Je eet drie keer per dag, tot je genoeg hebt. Geen honger, geen frustratie. Later kun je als je wilt experimenteren met deelvasten.

Ik beweeg al moeilijk. Kan ik toch starten? Juist dan. Keto helpt je om van binnenuit te herstellen. En zodra je minder pijn voelt, kun je vaak vanzelf weer meer gaan doen. Bewegen is fijn, maar geen voorwaarde om te starten.

Kan keto ook iets betekenen qua pijn? Ja. Veel mensen merken dat hun gewrichtspijn afneemt zodra ze keto gaan eten. Dat komt doordat keto ontstekingen vermindert, je bloedsuikerspiegel stabiliseert en je lichaam weer in een herstellende stand komt. Sommige mensen ervaren dit al binnen een paar weken. Voor anderen duurt het wat langer, maar vrijwel altijd komt er verlichting als het lichaam minder overbelast is en meer rust krijgt om te herstellen.

Moet ik bewegen erbij? Bewegen is gezond en helpt zeker bij herstel, maar het is geen voorwaarde om met keto te starten. Sterker nog: als je veel pijn hebt, kun je beter eerst beginnen met voeding. Zodra je lijf zich beter voelt, ontstaat er meestal vanzelf weer ruimte om te bewegen. En dat mag klein beginnen: een korte wandeling, rustig rekken of even fietsen. Laat je lichaam het tempo bepalen.

MEER LEZEN OVER KETO & GEZONDHEID?
Hier vind je nog veel meer informatie

Koolhydraatarm Keto Zó doe je dat!
Een serie boeken die je helpen om effectief koolhydraatarme/keto te eten en snel weer slanker en gezonder te worden.