Chronische vermoeidheid wordt vaak onderschat. Het klinkt onschuldig, maar wie leeft met ME/CVS of een vergelijkbare vorm van chronische uitputting, weet hoe ontwrichtend het is. Niet een beetje moe. Niet ‘een dipje’, maar echt niet meer kunnen. Niet meer helder denken. Niet meer functioneren. Rust helpt niet. Veel mensen met deze klachten voelen zich onbegrepen en in de steek gelaten door de artsen.

Adviezen over ‘weer opbouwen’ maken het vaak erger. En je energie verdwijnt soms al door een kort gesprek of een warme douche. Hoe moet je dan ooit herstellen? Gelukkig kan keto in veel gevallen verlichting bieden. Omdat keto het lichaam van een beter brandstof voorziet.

Wat is het?

De diagnose ME (Myalgische Encefalomyelitis), CVS (Chronisch Vermoeidheidssyndroom) of een andere vorm van ‘uitputtingziektes’ is lastig te stellen. Ook de oorzaak is nog altijd niet vastgesteld. Het lijkt een combinatie van infecties, stress, overbelasting, immuunverstoring en genetische kwetsbaarheid. Wat we wél weten, is dat de energiestofwisseling bij mensen met ME/CVS structureel anders functioneert.

Klachten zijn o.a.:

• extreme, aanhoudende vermoeidheid die niet verbetert door rust
• post-exertionele malaise: na inspanning word je niet fitter, maar zieker
• hersenmist, moeite met concentratie en geheugen
• spier- en gewrichtspijn, overgevoeligheid voor prikkels
• vaak ook darmproblemen, slaapproblemen en hartkloppingen

Sommige mensen zijn aan huis gekluisterd, anderen kunnen met moeite werken of functioneren in blokjes per dag. Velen hebben geen officiële diagnose, maar herkennen zich wél in het patroon.

Hoe weet je of je het hebt?

Ziektes als ME en CVS zijn een zogenoemde uitsluitingsdiagnose. Er bestaat geen test die ME/CVS direct aantoont. Artsen sluiten eerst andere oorzaken uit, zoals bloedarmoede, schildklierproblemen, slaapstoornissen of depressie. Pas als die oorzaken zijn uitgesloten, en je klachten voldoen aan bepaalde internationale criteria (zoals de IOM- of Canadese criteria), kan ME/CVS officieel worden vastgesteld.

Maar veel mensen blijven ondertussen zonder diagnose zitten of ze krijgen te horen dat het “gewoon stress” is. Of ze horen: “je moet het gewoon rustiger aan doen.” En dat terwijl het leven soms nauwelijks nog lukt. Toch weten zij zelf: er klopt iets niet in mijn lijf. De klachten zijn écht, ook zonder label. En je hoeft niet te wachten op erkenning van buitenaf om goed voor jezelf te gaan zorgen. 

Hoe kan keto verschil maken?

Mensen met ME/CVS e.d. lijken op celniveau geen betrouwbare toegang meer te hebben tot hun energievoorraad. De mitochondriën, de energiefabriekjes in je cellen, functioneren niet optimaal. Ze schakelen niet goed om van rust naar actie, en produceren bij inspanning eerder afvalstoffen dan bruikbare energie. Dat verklaart waarom zelfs kleine activiteiten zo zwaar kunnen aanvoelen.

Een keto voedingspatroon helpt het lichaam overschakelen op vetverbranding, waarbij ketonen ontstaan. Deze ketonen vormen een alternatieve, stabiele brandstof voor hersenen, zenuwen en cellen, zonder de bloedsuikerschommelingen en ontstekingsreacties van glucoseverbranding. En juist die rust en stabiliteit maken verschil bij een overprikkeld en uitgeput systeem.

Wat kun je verwachten als je met keto start?

Rust. Niet meteen energie in overvloed, maar minder pieken en crashes. Geen suikerdips. Geen voortdurende ‘hulpvraag’ van je lichaam om snelle brandstof. De meeste mensen merken eerst dat ze helderder denken. Minder mist. Minder trillen. Meer overzicht. Soms volgt daarna pas het fysieke herstel. Belangrijk is: niets forceren. Geen ‘weer lekker gaan sporten’ of ‘nu kun je er weer tegen’.

Geef je lijf tijd om vertrouwen te krijgen. Vaak komt er dan ruimte om weer iets op te bouwen, zonder terugval.

De rol van vasten en autofagie

Vasten als aanvulling op keto, helpt het lichaam om afvalstoffen op te ruimen via autofagie: beschadigde celonderdelen worden afgebroken en vervangen. Ook mitochondriën kunnen op die manier worden vernieuwd,precies op het punt waar het bij ME/CVS vaak misgaat. Maar: dit is een volgende stap. Begin pas met vasten als je al langere tijd keto eet en stabiliteit ervaart.

Pas dan kan je eventueel voorzichtig starten met (deel)vasten, zodat je lijf nog verder kan herstellen. Je lichaam geeft het tempo aan.

Ervaringen van anderen

Angelique (49): “Ik ben iemand met van nature veel energie, altijd opgewekt en vrolijk. Ik heb een grote moestuin, waar ik met veel plezier in werk. Het viel me afgelopen jaren dan ook erg zwaar toen ik werd overvallen door extreme vermoeidheid, ik raakte mezelf volledig kwijt. Waar was de vrouw die ik altijd was ineens. Ik kon met veel moeite de dag door komen, ik dwong mezelf uit bed te gaan. Het leek alsof ik alleen nog maar een slowmotionstand had, die actiestand was compleet weg.

Ik ben gestart met de weekmenu’s uit de startgidsen en in het begin was het best pittig voor me, maar ik ben blij dat ik heb doorgezet, ik heb mezelf teruggevonden. Ik sta nu weer energiek en blij in het leven. Ik heb weer veel meer energie. Ik slaap beter en wordt uitgerust wakker. Ook werden mijn huid en haar veel mooier. En mijn gemoedstoestand verbeterde. Ik heb weer volop zin in alles!” Meer over Angelique

Sonja (40): “Vanaf 2014 heb ik cvs (chronische vermoeidheid) en door de jaren heen werd ik alleen maar meer moe. Daardoor kon ik nog maar maximaal vijf kilometer hardlopen, daarna was mijn energie op. Soms was het zo erg, dat ik nauwelijks meer kon doen dan alleen werken en slapen. En toen ben ik gestart met keto.

De eerste weken ging eigenlijk best makkelijk, wat ik niet verwacht had. Ik had al iets minder moe en meer energie. En niet alleen dat. Er was ook nog eens 4 kilo gewicht af, een mooi cadeautje erbij. De tweede week ging het steeds beter qua energie. Ik loop inmiddels weer rustig 10 tot 15 kilometer.” Meer over Sonja

Lees hier nog veel meer ervaringen

Wat zeggen behandelaars?

Steeds meer artsen en therapeuten benadrukken het belang van voeding bij verbetering van de energiehuishouding en herstel. Zo raadt de Amerikaanse manueel therapeut Dr. Alex Jimenez bij chronische klachten zoals artrose of vermoeidheid een strikt ketogeen dieet aan. Zijn advies: “Voed je lichaam met echt voedsel: wat groeit, zwemt, vliegt of rent.”

Is keto een wondermiddel?

ME/CVS is een grillige, uitputtende aandoening. Er is geen snelle oplossing. Maar dat betekent niet dat je niets kunt doen. Door anders te gaan eten, kun je je lichaam helpen om langzaam maar zeker uit de overlevingsstand te komen. Keto biedt een rustige, stabiele basis om opnieuw op te bouwen, zonder dat je hoeft te forceren. En misschien kun je daarna, stukje bij beetje, weer steeds iets meer gaan dragen.

Starten met gezond keto

Ook bij uitputtingsziektes is het goed om te starten met gezond koolhydraatarm/keto eten. Ik raad je aan om gebruik te maken van de menu’s in de startgidsen, liefs zonder iets te wijzigen aan het menu. Je leert dan op een eenvoudige (en heerlijke!) manier om anders te gaan eten. Voor de meeste mensen werkt dit zeer effectief bij uitputtingsziektes.

Maak eventueel gebruik van onze online begeleiding om het nog makkelijker te maken! Voel je vrij om pauze te nemen als het te veel is. Het doel is niet perfectie, maar herstel. Meer over onze aanpak lees je hier. Lees voor je start ook onze tips en de veelgestelde vragen hieronder.

Wat zegt onderzoek hierover?

Bij ME/CVS is in meerdere studies aangetoond dat de energieproductie in cellen verstoord is, vooral in de mitochondriën.

• Er zijn aanwijzingen dat ketonen ontstekingsremmend werken in de hersenen en het centrale zenuwstelsel, beide zijn vaak betrokken bij ME/CVS.
• Kleine pilotstudies en ervaringsverslagen laten verbetering zien van cognitieve helderheid, vermoeidheid en prikkelverwerking bij mensen die keto zijn gaan eten.
• Hoewel grootschalig onderzoek nog ontbreekt, groeit het inzicht dat ME/CVS een metabole aandoening is en voeding dus wél degelijk invloed kan hebben

Is keto niet veel te heftig als ik al zo weinig energie heb?
Keto hoeft niet zwaar te zijn, als je het op de juiste manier aanpakt. Kies voor simpele, voedzame maaltijden en geen druk. Start eventueel geleidelijk, door steeds één maaltijd per dag te veranderen. Het doel is juist stabiliteit en rust in je lijf, niet prestatie.

Moet ik erbij sporten?
Nee. Bij ME/CVS kan beweging zelfs averechts werken. Begin alleen met iets fysieks als je lijf aangeeft dat het weer ruimte heeft en dan in hele kleine stapjes.

Kan ik dit doen naast medicatie of supplementen?
Ja. Keto sluit meestal goed aan bij andere vormen van ondersteuning. Bouw altijd op een veilige manier af (of bij) en overleg eventueel met je arts of behandelaar.

Wat als ik gevoelig ben voor vetten of een trage vertering heb?
Begin dan met makkelijk verteerbare vetten zoals avocado, olijfolie, vis of bouillon. Je hoeft niet ineens grote hoeveelheden vet te eten. Luister naar je lijf en lees eventueel deze pagina.

MEER LEZEN OVER KETO & GEZONDHEID?
Hier vind je nog veel meer informatie

Koolhydraatarm Keto Zó doe je dat!
Een serie boeken die je helpen om effectief koolhydraatarme/keto te eten en snel weer slanker en gezonder te worden.