Het zou eigenlijk niet nodig moeten zijn: een artikel over gezond koolhydraatarm/keto eten in het ziekenhuis. Helaas is mijn ervaring met ziekenhuizen anders. Als er één plek is, waar het lastig is om vast te houden aan deze gezonde manier van eten, dan is het daar!
Natuurlijk hopen we dat dat snel verandert, maar zolang dat nog niet zo is, kun je vast wel wat tips gebruiken.
Moet je anders eten als je ziek bent?
Ook als je ziek bent, raad ik je aan om juist vast te houden aan je gezonde koolhydaatarme/keto menu. Deze pure, échte voeding, is de perfecte basis om snel te herstellen en weer gezond te worden. Ook rond een operatie kun je gewoon koolhydraatarm/keto blijven eten. Onderzoeken laten zien dat je daarmee zelfs sneller herstelt. Hier lees je meer over koolhydraatarm/keto eten rond een operatie.
De kans is groot, dat je vaker trek hebt dan thuis. Ziekte en pijn kan veel stress geven in je lichaam en dat kan je bloedsuikerspiegel beïnvloeden. Luister naar je lijf. Als het moet eten, voed het dan, uiteraard met gezond koolhydraatarm/keto eten. Ga ervan uit dat je in het ziekenhuis onvoldoende eten kunt krijgen, dat past in jouw gezonde menu. Bereid je dus voor!
Eten om aan te sterken?
De foto hiernaast maakte ik in 2018. Ik lag zelf in het ziekenhuis, in verband met een nieuwe heup. Ik heb als kind een heupziekte gehad en daardoor kon ik de laatste jaren steeds minder goed lopen, vandaar dat het moest.
De avond na de operatie werd mij gevraagd of ik iets extra’s wilde om ‘aan te sterken’, ik maakte een foto van het aanbod. Ik kon ook nog ‘gezonde’ vruchtenyoghurtjes (boordevol suiker) kiezen. Schokkend!
De voedingsassistente die mij dit eten aanbood verontschuldigde zich. Ze herkende mij van mijn boeken, die ze zelf al een jaar volgde. Uiteraard moest ze zich houden aan de regels van het ziekenhuis. Maar ze had het moeilijk met die regels, want, zei ze: “Dit is precies het eten waar mensen ziek van worden”.
Zelf eten meenemen?
Of het nodig is om zelf voor maaltijden te (laten) zorgen, hangt helemaal af van wat het ziekenhuis aanbiedt en vooral: in hoeverre ze met je mee willen werken. Gaat het om een geplande opname, dan kun je dit bespreken vóór je wordt opgenomen. Ik raad je aan om in ieder geval altijd ‘noodeten’ mee te nemen (zie het overzicht onder); verpakt eten wat je bij je bed bewaart. Misschien kun je ook wat verse etenswaren meenemen, die je in de koelkast op de afdeling of kamer bewaart. Lees ook de regels verderop over eten meenemen en bewaren.
Wat zijn de mogelijkheden in het ziekenhuis?
De mogelijkheden verschillen enorm per ziekenhuis, maar je hebt overal wel keuze. Op veel vet hoef je vaak niet te rekenen, terwijl dat juist wel jouw brandstof is. Vet moet je dus zelf aanvullen. Kies voor een ‘normaal dieet’. Dat geeft de meeste kans dat er eten tussen zit wat ook voor jou geschikt is. Mogelijk is jouw behandelaar het daar niet mee eens, leg dan uit waarom je hiervoor kiest. Mijn suggesties van het standaardmenu:
Warme maaltijd:
– Puur vlees/kip/vis/eigerecht (vraag een extra portie);
– Groenten (vraag extra groenten);
– Salade, als de dressing apart is.
Ontbijt/broodmaaltijd:
– Naturel yoghurt;
– Eieren, gekookt of gebakken (maar géén scrambled egg, meestal gemaakt met veel zetmeel);
– Broodbeleg: kaas (niet mager!), vleeswaren en roomboter (roomboter kan ook in je koffie);
– Extra opties, zoals tomaat of komkommer.
Tussendoor:
– Noten en kaas (soms wordt dat aangeboden, neem het anders zelf mee).
Handig om zelf mee te nemen (noodeten en extra’s)
Snacks (noodeten):
Babybel kaasjes, bifiworstjes of Franse gedroogde worstjes, macadamianoten (ook voor je vet!) of bijvoorbeeld walnoten.
Aanvullingen voor de maaltijden:
Om je vetten aan te vullen: olijfolie voor over groentes; mayonaise (pot of tube) voor erbij; eetrijpe avocado’s; roomboter in een afgesloten bakje.
Om te beleggen: zelfgemaakte kaascrackers (STARTGIDS); kant-en-klare crackers.
Voor in de yoghurt: zoetstof en wat houdbare slagroom (na opening in koelkast); eventueel wat noten/zaden/pitten.
Als alternatief voor yoghurt: Coco Start van Abbot Kinney’s (biowinkel)
Vers (thuis) bereid eten bewaren op de afdeling
Lukt het helemaal niet om een maaltijd samen te stellen van de kaart in het ziekenhuis, dan kun je eten mee laten nemen door je bezoek. Misschien kun je het thuis al voorbereiden en porties in de diepvries klaarzetten. Denk aan de courgettesoep (STARTGIDS), heerlijk voedzaam en makkelijk even op te warmen in de magnetron. Of misschien de Griekse muffins, of andere praktische gerechten. Houd er rekening mee dat er strenge regels zijn:
– Voedsel moet altijd zijn voorzien van de naam van de patiënt, geboortedatum, bereidingsdatum en THT-datum.
– Bereid voedsel mag maar 24 uur in de koelkast blijven en wordt daarna vaak weggegooid.
– Producten zoals slagroom of roomboter moeten zijn voorzien van naam van de patiënt, geboortedatum, datum waarop geopend en THT-datum na opening.
– Alleen voedsel van de patiënt mag in de koelkast bewaard worden.
Diabetes type 2?
Houd er rekening mee dat het ziekenhuis zich wil houden aan standaardprotocollen. Misschien heb je al langere tijd je diabetes type 2 onder controle zonder medicatie, maar door koolhydraatarm/keto te eten. Dat wil je ook in het ziekenhuis zo voortzetten natuurlijk. Helaas zul je daar soms een flinke strijd voor moeten voeren. De kans is ook aanwezig dat ze medicatie willen geven zodra je bloedsuikers ook maar iets stijgen.
Ook kunnen ze je een vetarm/koolhydraatrijk menu willen voorzetten (voor diabeten!). Je zou daar zeker erg beroerd van worden, dus dat is een heel slecht idee. Wees alert. Uiteraard ben jij de baas over je lijf en bepaal jij wat je wilt eten en zelfs of je wel of niet bepaalde medicatie wilt. Leg altijd uit hoe jij je diabetes 2 onder controle houdt en vraag of ze willen meewerken, om te zorgen dat je bloedsuikers laag blijven. Met geduld, begrip en uitleg kom je vaak verder dan wanneer je boos wordt. Lees ook koolhydraatarm/keto eten rond een operatie.
Houd er ook rekening mee dat je bloedsuikers kunnen verhogen doordat ze reageren op stress in je lichaam. Pijn en ziekte kan stress opleveren in je lichaam. Je bloedsuikers dalen vanzelf weer, wanneer het weer beter gaat met je lijf. Is sondevoeding nodig, vraag dan om sondevoeding die geschikt is voor keto, zoals ketocal 4:1 van Nutricia. Hier is ook een drinkvariant van.
Speciale diëten
Moet je een specifiek dieet volgen? Overleg dan altijd met een diëtist van het ziekenhuis.
Onderstaand vind je suggesties voor koolhydraatarm/keto invulling van een vloeibaar dieet en een dieet ter voorbereiding van een coloscopie.
KLIK HIER VOOR VLOEIBAAR DIEET
Naturel yoghurt (met een flinke scheut slagroom) en heldere soep of bouillon zijn dan opties. Neem zelfgemaakte soep mee (in de SOEPSPECIAL vind je veel geschikte soepen). Koude kokosmelk (zet het pakje een uurtje in de koelkast en schud heel goed voor je hem openmaakt) met suikervrije siroop is heerlijk en voedend (neem pakjes kokosmelk van 200 ml mee). Of neem Coco Start van Abbot Kinney’s (biowinkel) mee.
KLIK HIER VOOR 'RESTENARM' DIEET (VOORBEREIDING COLOSCOPIE)
Je krijgt vaak een lijst met voedingsmiddelen die je mag eten in de dagen vóór het onderzoek, omdat je darmen zoveel mogelijk leeg moeten zijn. De lijst ziet er bij elk ziekenhuis weer iets anders uit. Ook de volgorde en duur van afbouwen verschilt per ziekenhuis. Houd dus de lijst van het ziekenhuis goed in de gaten.
Van de voedingsmiddelen die meestal zijn toegestaan kun je de volgende producten kiezen:
– Naturel yoghurt, Griekse yoghurt of kwark, eventueel met een scheut slagroom en zoetstof.
– Onbewerkte vleeswaren, zoals ham, rosbief, kipfilet. Géén boterhamworst of salami en dergelijke.
– Hardgekookte eieren, omelet of gepocheerde eieren. Geen gebakken eieren.
– Jonge kaas of hüttenkäse.
– Heldere soep of bouillon, eventueel met stukjes kip of vlees er in gegaard.
– Gekookte of gestoomde vlees of kip; vlees (bijv. biefstuk, rundertartaar, hamlap, varkenshaas), vis of kip. Niet gebakken.
– Gekookte bloemkool, broccoliroosjes of pompoen, zonder schil. Géén andere groentes of sla.
– Slagroom en olijfolie (allebei met mate), peper en zout.
– Koffie, thee en water zonder koolzuur Géén andere dranken.
KLIK HIER VOOR 'JOIDUMARM' DIEET (VOORBEREIDING JODIUMSLOK)
Je krijgt vaak een lijst met voedingsmiddelen die je in de week/weken vóór het onderzoek wel en niet mag eten. De voedingslijst hebben we aangepast op voedingsmiddelen die passen in een keto aanpak. De voorgestelde dagmenu’s zijn uiteraard helemaal niet geschikt. Onder de voedingslijst vind je een voorstel voor dagmenu’s (uitgaande van maximaal 50 μg per dag, zoals voorgeschreven). Let ook op met jodium in verzorgingsproducten, medicatie etc. Dit staat beschreven in de folder die je meekrijgt.
Geschikte en ongeschikte voeding
DRINKEN
WEL Leidingwater, mineraalwater, bronwater, koffie, thee, Teisseire limonade, bouillon (zonder jodium, lees het etiket)
ZOUT
WEL LoSalt zónder jodium (blauwe bus)
WEL Himalaya zout
NIET Ander zout
VOEDING UIT DE ZEE
NIET Alle soorten vis en zeegroenten (zewier, zeekraal etc)
ZUIVEL
WEL Roomboter
WEL Kaas, maximaal 20 gram per dag
WEL Slagroom, maximaal 20 ml per dag
NIET Alle andere zuivel (yoghurt, slagroom, cottage cheese etc)
EI
NIET Ei of producten waar ei in is gebruikt (zoals mayonaise)
BROOD/CRACKERS
NIET Geen koolhydraatarm brood of crackers
VLEES/KIP
ALLES onbeperkt toegestaan
Kip, onbewerkt – puur & onbeperkt (geen lever)
Varkensvlees – puur & onbewerkt (geen lever)
Rundvlees – puur & onbewerkt (geen lever)
Vleeswaren, alleen als bereid met niet gejodeerd zout, lees het etiket! (geen lever)
GROENTE EN FRUIT
GEEN Andijvie, komkommer en tuinbonen
WEL Alles andere keto groentes, onbeperkt
WEL Aardbeien, blauwe bessen of frambozen (let op koolhydraten!)
NOTEN/ZADEN
WEL Pindakaas 100%
WEL Macadamianoten
NIET Andere noten/zaden bevatten vaak meer jodium
ALCOHOL
WEL Witte wijn scheutje in gerechten
NIET Verder geen alcohol
Dagmenu suggesties
SMOOTHIE maak een keuze uit de volgende ingrediënten
kokosmelk (als basis)
avocado
aardbeien
bessen
frambozen
spinazie
bleekselderij
gember
macadamianoten
pindakaas
BAKJE VOL maak een keuze uit de volgende ingrediënten
Worst / vleeswaren
Gebakken kip- of vleesstukjes
Tomaatjes
Augurken (kesbeke)
Radijs
Paprika, reepjes
Macadamianoten
Mosterd
VERDER GEEN MAYONAISE, EI OF ZUIVEL!!
WARME MAALTIJD ZELF SAMENSTELLEN
Bereid met roomboter en/of olijfolie en kruiden (let op jodium in kruidenmengsels)
Kip/Varkensvlees/Rundvlees
Groentes (gekookt, gebakken of rauw)
Sla aangemaakt met olie en azijn
Eventueel een kleine eetlepel geraspte kaas
VERDER GEEN SAUS OF ZUIVEL
EEN AANTAL GESCHIKTE RECEPTEN UIT DE BOEKJES
Pompoenblokjes kip OVENSPECIAL pag 14
Kippenpoten groentenmix OVENSPECIAL pag 16
Courgette met gerookte kip OVENSPECIAL pag 22
Kippendijen met champignons OVENSPECIAL pag 25
Groentenpakketje met kipfilet OVENSPECIAL pag 31
Asperges met ham OVENSPECIAL pag 35
Kipsaté roerbak EENPANSPECIAL pag 17
Snelle kipcurry EENPANSPECIAL pag 13
Tjap Tjoy met kip EENPANSPECIAL pag 21
Italiaanse sperziebonen met kip EENPANSPECIAL pag 23
Nasi Goreng EENPANSPECIAL pag 47
Bloemkool rendang EENPANSPECIAL pag 55
Oosterse spitskool EENPANSPECIAL pag 59
Pompoen met groene asperges EENPANSPECIAL pag 65
Spruitjes met braadworst EENPANSPECIAL pag 67
Carponata EENPANSPECIAL pag 69
Toorai tarkari EENPANSPECIAL pag 91
Japanse kippensoep SOEPSPECIAL pag 24
Thaise kippensoep SOEPSPECIAL pag 23
Bloemkool -venkelsoep met kip SOEPSPECIAL pag 47
Kip-kerriesoep SOEPSPECIAL pag 51
Marokkaanse groentesoep SOEPSPECIAL pag 71
Pittige amandelsoep SOEPSPECIAL pag 78
Groenten-roomsoep SOEPSPECIAL pag 87
Avocado-muntsoep SOEPSPECIAL pag 92
Aardbeien-tomatengazpacho (koud) SOEPSPECIAL pag 96
Beenham met lentegroente LENTESPECIAL pag 43
Worsttomatensaus met pasta LENTESPECIAL pag 45
Thaise asperge-kippensoep LENTESPECIAL pag 13
Gebakken slarolletjes met spek VASTENSPECIAL pag 68
Snelle kipcurry VASTENSPECIAL pag 75
Spruiten met pompoen uit de airfryer VASTENSPECIAL pag 74
Geroosterde bloemkoolrijst VASTENSPECIAL pag 88
Spruitjes met spek VASTENSPECIAL pag 88
Portugese kip VASTENSPECIAL pag 59
Gebakken courgetti VASTENSPECIAL pag 58
Salsa met avocado VASTENSPECIAL pag 51
Dit artikel heb ik geschreven samen met Lara Schalk. Heb je nog vragen na het lezen van deze informatie? Stuur me even een bericht.
Matty Barnhoorn TheNewFood
Wie is Lara Schalk?
Lara Schalk is verpleegkundige bij TheNewFood. Lara combineert haar medische achtergrond met haar schat aan kennis over gezonde koolhydraatarme/keto voeding. Ze schrijft onder andere artikelen voor de site en adviseert en begeleidt bij deze aanpak, ook één op één. Kijk hier voor de mogelijkheden. Stuur Lara een bericht.
Koolhydraatarm eten Zó doe je dat!
Succesvolle aanpak met makkelijke koolhydraatarme menu’s en heerlijke recepten voor elke dag.
-
STARTGIDS Boek
€16,45 -
STARTGIDS DEEL 2 Boek
€16,45 -
STARTGIDS DEEL 3 BOEK
€16,45 -
VEGA-STARTGIDS Boek
€16,45 -
EENPANSPECIAL Boek
€16,45 -
OVENSPECIAL Boek
€16,45 -
ZOMERSPECIAL Boek
€16,45 -
ONTBIJT & LUNCHSPECIAL Boek
€16,45 -
SOEPSPECIAL Boek
€16,45 -
KERSTSPECIAL Boek
€16,45 -
STAMPPOTSPECIAL Boek
€16,45 -
VEGA-SPECIAL Boek
€16,45