Er bestaan veel vooroordelen over dikke mensen en mensen met diabetes 2. ‘Ze hebben het er zelf naar gemaakt’ of ‘ze kunnen geen maat houden’. Zijn die vooroordelen terecht? Doen ze iets anders dan anderen? Kun je ‘zien’ of voorspellen wie dik wordt? Of wie diabetes 2 krijgt?  

WE GAAN HET ONDERZOEKEN BIJ 12 PROEFPERSONEN 

We nemen twaalf (denkbeeldige) proefpersonen en kijken hoe ze ervoor staan. Zes mannen en zes vrouwen, allen in de veertig. Ze eten zoals aanbevolen door het voedingscentrum, dus letten ook op vet. Maar ze snacken ook regelmatig tussendoor, met koek, fruit, snoep, pizza, bier, frisdrank en dergelijke. Ze eten veel koolhydraten. Ze bewegen allemaal voldoende, op hun werk, op de fiets, met de hond of in de sportschool.

Hoeveel van deze twaalf mensen is te dik?
Vijf mensen zijn ‘gewoon’ wat te dik en vier zijn ernstig te zwaar. Dat komt door die enorme hoeveelheden koolhydraten die ze steeds eten. Het lijf wordt daardoor koolhydratenmoe (insulineresistent) en kan koolhydraten niet meer gebruiken als brandstof, maar bergt ze op in vetcellen. 

Hoeveel van deze twaalf mensen is slank? 
Drie van hen zien er slank uit. Eén van hen ziet er slank uit maar is dat niet; hij is dik ‘van binnen’. Koolhydraten worden opgeslagen in vetcellen rond de organen. Denk aan een vervette lever. Deze man is dus slank maar zeer ongezond. En dan zijn er nog twee ‘normale’ slanke mensen. Zij kunnen eten wat ze willen. Ze lopen wel kans om koolhydratenmoe te worden, als ze steeds heel veel koolhydraten blijven eten.

Hoeveel van deze twaalf mensen is aan de lijn?
Vier vrouwen zijn ‘altijd aan de lijn’. Ze hebben al veel diëten geprobeerd en vallen daar soms flink mee af. Maar in de periode erna komen ze meestal al snel weer aan, vaak nog meer dan ze zijn afgevallen. Geen van het is echt slank.

Hoeveel van deze twaalf mensen heeft diabetes 2?
Eén persoon heeft diabetes type 2 en spuit insuline. Wie is diegene? Kun je dat zien? Nee. Deze persoon is dikker, maar niet ernstig te zwaar. Zij heeft gewoon pech. Diabetes 2 had namelijk elk van degenen die koolhydratenmoe is kunnen overkomen. Wat maakt dan precies het verschil? 

Bij sommige mensen willen de vetcellen ineens niet meer meewerken aan het opbergen van die ladingen koolhydraten. Gevolg: koolhydraten blijven in het bloed zitten. En dan is het zover: je hebt diabetes type 2. Bij wie vetcellen gaan weigeren, is vooraf meestal niet te voorspellen. Maar soms wel: als diabetes 2 in de familie voorkomt, of bij mensen van een bepaalde afkomst.

Hoeveel van deze twaalf mensen heeft andere gezondheidsproblemen
Tien personen hebben gezondheidsproblemen, vaak te hoge bloeddruk en cholesterolproblemen, maar ook maagzuur/maagklachten, darmklachten, hormonale problemen en galblaasproblemen. Klachten die meestal worden veroorzaakt door koolhydratenmoeheid.

Hoeveel van deze twaalf mensen krijgt in de komende jaren ook diabetes 2?
Zeker één van hen zal in de komende jaren diabetes type 2 ontwikkelen. En misschien zelfs twee of meer: het aantal mensen met diabetes 2 neemt heel snel toe! Overigens kan dit makkelijk worden voorkomen door over te stappen op een koolhydraatarme aanpak. Daarover zo meer.

WAT KUNNEN WE VAN ONZE PROEFPERSONEN LEREN?

Iedereen kan dik worden
De twee proefpersonen die van binnen en van buiten dun zijn, eten net als de anderen, misschien zelfs nog wel meer! Het ligt er dus niet aan dat dikke mensen ánders eten, ze worden dik doordat hun lijf koolhydratenmoe is. Gewoon domme pech dus.

Iedereen kan diabetes type 2 krijgen
Als je vetcellen niet meer willen meewerken heb je diabetes 2. Dat kan bij iedereen gebeuren. Of je nu dik bent of dun. Wie uiteindelijk diabetes 2 krijgt is niet te voorspellen. Mensen met diabetes 2 hebben gewoon dubbele pech! De oorzaak van diabetes is niet overgewicht. Bij de één beginnen de vetcellen te weigeren bij een normaal gewicht, terwijl een ander misschien wel 200 kilo weegt.

Ja, echt iedereen, dik, dun, dom, slim, sportief of juist niet… 
Ook jouw dokter, die ogenschijnlijk ‘perfect’ en ‘uitermate gezond’ eet en die tegen jou steeds over ‘leefstijl’ begint kan diabetes type 2 krijgen! Ook jouw broer die vijf keer per week sport en ZELFS je vriendin die zich keurig aan de schijf van vijf houdt en 350 gram koolhydraten per dag eet. Geen reden om je te schamen dus, als jij toevallig pech hebt.

Soms is wel een oorzaak voor diabetes 2 aan te wijzen
Aanleg (genen) kan een belangrijke rol spelen. Je ziet vaak dat diabetes type 2 in bepaalde families vaker voorkomt. Blijkbaar is dan de hele familie koolhydratenmoe en heeft iedereen vetcellen die het sneller opgeven. Ook mensen van Surinaams-Hindoestaanse, Turkse of Marokkaanse afkomst lijken deze aanleg vaker te hebben. Ook bijvoorbeeld roken of bepaalde medicatie kunnen een belangrijke rol spelen.

KUNNEN ONZE PROEFPERSONEN IETS DOEN?

Is lijnen en maat houden de oplossing?
Veel minder eten kán tijdelijk werken! Maar calorieën drastisch minderen is lastig, want je hebt continu honger. Je voelt moe en wordt chagrijnig; je lijf schreeuwt om meer koolhydraten. En je schiet in de spaarstand, waardoor je uiteindelijk nog vermoeider en dikker wordt. 

Is gezond koolhydraatarm/keto eten de oplossing?
Je raadt het al: ja! De meeste gevolgen van een koolhydratenmoe lijf kun je terugdraaien. Met een gezonde koolhydraatarme aanpak kun je je lijf weer voeden en voorzien van energie. Je cravings verdwijnen, je krijgt eetrust. Je valt af, je wordt weer gezonder en je kunt vaak al snel al je medicatie laten staan. Je voelt aan alle kanten dat deze manier van eten past bij je lijf. Je loopt geen risico meer om diabetes 2 te krijgen!

DIABETES 2 EN WEER DE BAAS WORDEN OVER JE LIJF? 

Starten met deze aanpak
Ook als je diabetes 2 hebt kun je gewoon de STARTGIDS volgen. Gebruik je bloedsuikerverlagende medicatie? Zoals gliclazide of spuit je insuline? Volg dan altijd het stappenplan op deze pagina.

Persoonlijke begeleiding?
Wij kunnen je ook één op één helpen als je het liever niet in je eentje doet, want dat is best spannend en misschien ben je er wat onzeker over. Verpleegkundige Lara Schalk kan je twee maanden begeleiden. Hier vind je meer informatie.

Verder lezen