2018 Begin april ontvang ik een email van Senta, diabetesverpleegkundige. Ze eet dan inmiddels bijna een half jaar koolhydraatarm/keto en gaat de Amstel Gold Race fietsen met nogal wat ‘klimwerk’. Of ze dan niet toch extra koolhydraten nodig heeft vraagt ze mij.

Zo kom ik in gesprek met Senta die uiteindelijk na een ontbijt van gebakken eieren met spek en wat extra zout, moeiteloos die race fietst. Het was voor haar een hele openbaring dat je zo intensief kunt sporten met vet eten, zonder veel koolhydraten. “Geen man met de hamer en na die tijd ook geen zere of stijve benen. Echt top, geen centje pijn.” Wat een half jaar daarvoor begon als een ‘koolhydraatarm experiment’ pakte verrassend anders uit dan ze had verwacht!

Je werd nieuwsgierig door ‘hoe word ik 100’?

“Ik werd nieuwsgierig na het zien van de opmerkelijke resultaten bij mensen met diabetes type 2 in het programma ‘hoe word ik 100’ en ‘Dokters van morgen’. Ik ging op zoek naar meer informatie en kwam via het project ‘Leende Gezond Dorp’ terecht bij TheNewFood. Bij wijze van experiment besloot ik zelf vier weken de koolhydraatarme weekmenu’s uit de STARTGIDS te  volgen.

Ik wilde ervaren hoe het is en wat het met je doet.  Zo kon ik er achter komen wat ik mijn patiënten zou gaan adviseren over een gezond koolhydraatarm/keto LCHF-menu. Ik heb en had zelf geen overgewicht, maar wilde me wel graag fit voelen, minder suikers eten. Na die vier weken ben ik niet meer opgehouden met de leefstijl.”

Waarom ging je door?

“Omdat ik heerlijk kan eten en toch mooi op gewicht blijf. Ik geniet van eten, zonder me schuldig te voelen dat ik teveel of te ongezond heb gegeten. En je hoeft geen honger te hebben. Ik ben blij dat ik nu makkelijk van bijvoorbeeld koekjes en chocolade kan afblijven. Ik ben niet heel veel afgevallen, maar ik was ook niet echt te zwaar. Ik vind het gewoon heel fijn om gezond te eten; geen pakjes en zakjes en bewerkt voedsel.”

Moest je wennen in het begin? “De eerste drie dagen had ik nog moeite met het nieuwe menu en voelde ik me wat onrustig en moe. Maar daarna ging het helemaal vanzelf en voelde ik me al snel beter dan vóór ik was begonnen. Wat mij het eerste opviel was dat ik niet meer zo’n opgeblazen gevoel had. Ook had ik al snel na de lunch en het avondeten geen dip meer. Voorheen dronk ik altijd een kop koffie tijdens de lunch om een beetje actief te blijven. Dat was niet meer nodig.” 

Je sport veel, merk je verandering?

“Sporten was de eerste twee maanden af en toe wel lastig. Beetje papbenen tijdens het spinnen, maar dat is nu prima. Goed dat dat beschreven wordt in je STARTGIDS, want ik kan me voorstellen dat als je dat niet weet, je gaat denken dat het niet te doen is, waarna je misschien terugvalt in je oude voedingspatroon.

Maar het ging daarna al snel veel beter. Die Amstel Gold Race was wel even spannend, ik had vooraf nooit verwacht dat het zo goed zou gaan. Ik had er toch wel wat rekening mee gehouden dat ik halverwege ‘geparkeerd’ zou staan, maar ik heb geen moment honger of zelfs trek gehad. Na 70 kilometer dacht ik: misschien moet ik wat eten. Niet dat ik echt honger had. Ik at een koolhydraatarme boterham met een dikke laag boter en kaas en een bifi-worstje. Dat was meer dan genoeg.

Nu ik zelf koolhydraatarm fietste, viel het me op wat medefietsers allemaal nodig denken te hebben om goed te kunnen fietsen! Energierepen, ontbijtkoeken, gelletjes, sportdrank. Zelfs gevulde appelkoeken waren te krijgen bij de verzorgingsposten. Maar goed, zij zitten op de koolhydratenverbranding en hebben dat blijkbaar nodig.”

Vind je het makkelijk vol te houden?

“Ik vind het heel goed vol te houden. Ik geniet elke dag weer van de recepten uit je boekjes! Ik heb ze bijna allemaal en eet dus heerlijk afwisselend. Het is in het begin wel even omschakelen, je moet anders boodschappen doen, en ik merk dat mijn koelkast eigenlijk te klein is omdat je veel meer verse producten in huis hebt.

Af en toe als ik vers brood ruik bijvoorbeeld, dat is wel zo’n moeilijk moment, maar ik heb met mezelf afgesproken dat als iets me een tien waard is, dat ik het gewoon neem. Het gekke is….bijna niets is die tien waard. Ik zie het nu als een onderdeel van mijn leefstijl, niet als een dieet. het is een bewuste keuze om anders te eten. Mijn kinderen zeggen wel eens: Dat mag jij niet hè mam. Dan zeg ik: Dat mag ik wel, maar dat wil/ hoef ik niet… “

Wat adviseer jij aan mensen die willen starten?

“Ik probeer in te schatten wat haalbaar is bij de patiënt nadat ik hem of haar heb voorgelicht over een koolhydraatbeperktere leefstijl. Afhankelijk daarvan en in overleg met de patiënt, verwijs ik ze naar de STARTGIDS van TheNewFood en vertel over mijn ervaringen hiermee. Soms verwijs ik  ze naar de diëtiste waar ik een goed contact mee heb en met wie ik regelmatig overleg over deze aanpak.

De STARTGIDS van TheNewFood is een heel handig boekje om goed aan de slag te gaan met deze leefstijl. Alles staat erin, je hoeft niets zelf uit te zoeken, of na te denken hoe je het nu moet doen. Dat staat er heel duidelijk in. Na 4 weken weet je al heel goed wat je wel en niet eet.”

“Het is voor sommigen nog een beetje eng. Als je altijd te horen hebt gekregen dat je geen vet mag eten en je hoort opeens dat je juist veel vet mag, dan kun je toch wat onzeker worden, ik had dat zelf ook in het begin. We zijn zo gewend magere producten, 30+ kaas, halvarine en light producten te eten. Nu mag je opeens wél volvette producten zoals roomboter en droge worst eten… Dat is wel even wennen. Vroeger mocht je 2 à 3 eieren per week, nu mag je er wel 3 per dag! Maar de meeste patiënten zijn na één week al overtuigd van het feit dat het werkt!”

Hoe begeleid je patiënten met diabetes 2 die hiermee zijn begonnen?

“De eerste weken heb ik  zeer frequent contact met de patiënten, om te kijken hoe het gaat en om de medicatie aan te passen. Het is maatwerk, geen patiënt is gelijk, maar de bloedsuikers normaliseren echt de eerste dagen al, en daarom is het belangrijk de medicatie tijdig bij te stellen.

Wanneer men echt strikt koolhydraat beperkt gaat eten, bijvoorbeeld door gebruik van de STARTGIDS, dan bouw ik insuline en medicatie die de insulineproductie bevordert, het liefst wat sneller af om hypo’s te voorkomen. Hypo’s zijn acuut gevaarlijk, en hogere waarden kunnen kortdurend niet veel kwaad.” 

Gaat het goed? “Bij patiënten die er voor gaan, zien we zulke mooie resultaten. Zelfs cholesterolwaardes normaliseren binnen korte tijd met deze aanpak. Alles valt of staat er natuurlijk wel bij of mensen het volhouden, maar onder degenen die het goed oppakken zijn de resultaten geweldig! Hb1ac daalt heel snel, práchtig.” 

Is iedereen direct in voor deze aanpak?

“Ik vraag mensen nu eerst of ze het zien zitten om heel anders te gaan eten om zo diabetes type 2 om te keren. De meesten zijn blij verrast dat ik hier zelf mee kom. Maar sommigen moeten wel even slikken, er bestaat dan toch wat aversie tegen ‘een dieet’; ze associëren dat al snel met honger en wellicht met een druk om af te vallen. Gelukkig kan ik ze door mijn eigen ervaring goed uitleggen wat ze kunnen verwachten.

Daarbij werkt mijn eigen enthousiasme aanstekelijk merk ik. Als ik dan vertel dat ze gewoon koffie met slagroom, eieren en volle yoghurt als ontbijt mogen, dan kijken ze me blij verrast aan. Dan lijkt het opeens toch niet meer onmogelijk om lekker te eten en toch hun gewicht en diabetes beter onder controle te krijgen. Ze beseffen dat ze gewoon lekker kunnen eten, geen honger hoeven te hebben en toch gezond eten. Dat zien we ook in de resultaten.”

Beter dan medicijnen! “Ik ben blij dat ik nu een alternatief kan bieden. Niet meer alleen het scenario met steeds meer medicatie maar een alternatief met juist minder of geen medicatie. Doordat ik zelf enthousiast ben en overtuigd van het feit dat deze koolhydraatarme/LCHF-aanpak stap één moet zijn in de behandeling van diabetes type 2 en overgewicht lukt het me goed om anderen hierin te motiveren, te enthousiasmeren.” 

Hoe staan je collega’s er tegenover?

“Ik heb geluk met de huisarts waarmee ik werk. Die heeft veel aandacht voor voeding en was erg verrast toen ik de resultaten liet zien. In die korte periode heb ik al zoveel goede resultaten geboekt. Dat valt ook steeds meer collega’s op. Ik werk met drie andere praktijken in een samenwerkingsverband en ook mijn collega’s zijn enthousiast over deze aanpak. Twee collega’s zijn zelf ook begonnen met de startgids van TheNewFood en gebruiken deze bij hun patiënten. Ook onze diëtist werkt ook met een aanpak gericht op minder koolhydraten.” 

Besteed je ook aandacht aan leefstijl? “Voeding is een belangrijk onderdeel van een gezondere leefstijl waar we ons op richten, maar ook meer bewegen, voldoende slapen enz. hebben onze aandacht. Voor diabetes type 2- patiënten is deze aanpak wat mij betreft stap 1 in de behandeling van diabetes type 2 en overgewicht.

Door mijn eigen ervaringen en die met mijn patiënten ben ik nog meer overtuigd van het koolhydraatarme principe. Wat mij wel verwondert is, dat al zolang bekend is dat het juist de koolhydraten zijn die dik en ziek maken, maar dat er pas nu meer aandacht voor lijkt te zijn…. “

Hoe zie jij koolhydraatarm in de toekomst?

“De reguliere geneeskunde wil eerst harde wetenschappelijke resultaten zien en richtlijnen volgen. Dat is goed te begrijpen, want je wil natuurlijk niet dat het fout gaat. Maar veel artsen onderschatten daardoor nog hoe goed deze aanpak werkt voor een lagere bloedsuikerspiegel.

Ik ben voor veel meer samenwerking op dit gebied. Dat is nodig, zeker als je de resultaten ziet. Dan kún je in feite je patiënten deze aanpak niet onthouden. We moeten veel meer naar voorkómen in plaats van genezen. Er is nog veel winst te behalen op het gebied van voeding en diabetes.”