Koolhydraatarm/keto eten en cholesterol

Veel vragen die we krijgen gaan over cholesterol: “Is zoveel vet wel gezond voor je hart?” en “Mijn cholesterol is te hoog, kan ik dan wel zoveel vet eten?”  

Het korte antwoord: Ja!! Je kunt starten met deze aanpak en zo je cholesterol verbeteren. Dit kan juist goed met een
koolhydraatarm/keto menu; het is gezond door de juiste vetten dat het bevat, en daarmee verbeter je je gezondheid. De kans op hart- en vaatproblemen neemt af.

Hoe dat komt? Omdat niet vet maar suikers (en teveel koolhydraten) de oorzaak zijn van te hoog triglyceride cholesterol. Vet is onschuldig en juist nodig om gezonder te worden!

Ben je bang voor hart- en vaatziekten?
Ik laat je in dit artikel zien wat cholesterolwaarden kunnen zeggen (en wat niet). Bij VERDER LEZEN leg ik uit wat cholesterol eigenlijk is, wat het doet en hoe koolhydraatarm/keto je risico op hart- en vaatziekten aanzienlijk kan verminderen. Hier kun je lezen wat de grootse bedreiging is voor hart en vaten.

Wanneer kun je het beste je waarden laten meten als je met deze aanpak bent begonnen?
Wees niet te ongeduldig; cholesterolwaarden verbeteren met deze aanpak. Een tijdelijke verhoging van LDL is de eerste tijd heel normaal, dit heeft te maken met het afvallen. Laat de waarden na 6 maanden meten, dat is vroeg genoeg en geeft een betere indruk, want het heeft tijd nodig. Uiteindelijk verbeteren de ratio’s ten opzichte van eerdere metingen. 

Vraag je arts naar álle waardes, dus HDL, LDL, Triglyceriden en totaal cholesterol. Alleen dan kun je de ratio’s berekenen en zien of je cholesterol is verbeterd. Geeft je arts alleen LDL of alleen totaal cholesterol vraag dan door, want anders weet je nog niets. 

WAT ZEGGEN JOUW CHOLESTEROLWAARDEN? 

Totaal cholesterol
Het totale cholesterol ZEGT NIETS over je risico op hart- en vaatziekten. Ook niet als het totale cholesterol is gestegen of gedaald. Om hier iets over te kunnen zeggen, heb je meer gegevens nodig. Vraag daarom ook áltijd naar de waarden voor HDL, LDL en Triglyceriden. Het liefst ook van
eerdere metingen (als die aanwezig zijn). Je kunt dan kijken naar het verloop en zien of de ratio’s beter zijn geworden of niet.

Triglyceriden
Hoge triglyceridewaarden worden meestal gezien bij mensen die veel suikers en koolhydraten eten. Ze kunnen iets zeggen over de ontstekingsprocessen in het lichaam. Lagere waarden van Triglyceride worden gezien als beter. Maar op zichzelf zeggen de waarden niet alles over het risico op hart- en vaatziekten! Uit verschillende onderzoeken blijkt, dat de ratio’s (zie verderop) de sterkste voorspellers zijn van hart- en vaatziekten.

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– In de loop van de maanden neemt de hoeveelheid Triglyceride af. Dat is dus mooi!

HDL
HDL wordt wel ‘het goede cholesterol’ genoemd. Hogere waarden worden gezien als beter. Maar de waarden zeggen op zichzelf niet veel. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de ratio’s de sterkste voorspellers zijn van hart- en vaatziekten.

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– In de loop van de maanden neemt de hoeveelheid HDL toe! Dat is dus mooi!

LDL
Eén soort LDL bestaat niet. Zo is er het onderscheid tussen LDL met grote, gezonde LDLdelen, en LDL met kleine ongezonde LDL-delen. Dit noemen we: sdLDL. Aan een normale uitslag voor LDL kun je niet zien om welke soort LDL het gaat. De hoogte van het LDL-niveau zegt daarom weinig. Alleen onderzoek naar het aantal LDL-delen kan iets meer zeggen over de aard van het LDL. Maar deze meting, een ‘particle count’, wordt in Nederland (nog) niet uitgevoerd.

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– We zien eerst vaak een (tijdelijke) toename van LDL, wat normaal is als je veel afvalt.

Deels kan dit worden verklaard door het afvallen (uit vet komt LDL vrij). Maar vooral kan dit een toename van de gezonde grote LDL delen betekenen (en een afname van de ongezonde kleine sdLDL delen). Dat is dus mooi!

LET OP: Er is steeds meer bewijs dat LDL waarden niets zeggen over de kans op hartfalen. Dit is een recent onderzoek wat dat laat zien.

RATIO’S BESTE VOORSPELLERS
Uit onderzoeken blijkt dat bepaalde ratio’s, dus verhoudingen, het beste kunnen voorspellen hoe het zit met het risico op hart- en vaatproblemen. Het gaat dan om de volgende ratio’s:

RATIO Triglyceride/HDL
Om deze ratio te berekenen deel je de hoeveelheid triglyceride door de hoeveelheid HDL (let op dat beide waarden in mmol/liter zijn).
De uitkomst van deze ratio kan een goede indicatie zijn van het risico op hart- en vaatziekten.
Een gezonde ratio Triglyceride/HDL is lager dan 2, lager dan 1 is nóg beter (perfect).

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– De ratio Triglyceride/HDL zakt snel en na enkele maanden is deze vaak al lager dan 1! Dat is dus mooi!

RATIO Totaal cholesterol/HDL

Om deze ratio te berekenen, deel je de hoeveelheid Totaal cholesterol door de hoeveelheid HDL (let op dat beide waardes in mmol/liter zijn). Ook deze ratio kan, volgens onderzoek,  risico voorspellen. De hoeveelheid LDL maakt dan niet uit. Omdat de hoogte van triglyceride per dag kan verschillen is deze ratio mogelijk nóg betrouwbaarder. Een gezonde Totaal cholesterol/HDL ratio is kleiner dan 5, lager dan 4 is nóg beter (perfect).

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– De ratio Totaal cholesterol/HDL zakt snel en na enkele maanden is deze vaak al lager dan 4! Dat is dus mooi! 

RATIO LDL/HDL

Om deze ratio te berekenen, tel je de hoeveelheid LDL en HDL op en deel je dit door de hoeveelheid HDL (let op dat beide waardes in mmol/liter zijn). Ook deze ratio kan, volgens onderzoek,  risico voorspellen. De hoeveelheid LDL maakt dan niet uit. Omdat de hoogte van triglyceride per dag kan verschillen is deze ratio mogelijk nóg betrouwbaarder. Een gezonde ratio tussen LDL en HDL is kleiner dan 3 maar nog liever kleiner dan 2 (perfect).

WAT ZIEN WE BIJ KOOLHYDRAATARM/KETO ETEN
– De ratio LDL/HDL zakt snel en na enkele maanden is deze vaak al lager dan 3,5! Dat is dus mooi! 

JOUW RATIO’S BEREKENEN?
Je kunt onze calculator gebruiken om je ratio’s te berekenen.
Voer meerdere metingen in om te kijken of je ratio’s zijn verbeterd!
Hier vind je de calculator.

VOORBEELD UIT DE PRAKTIJK
Ik gebruik een recente uitslag van een cholesterolmeting die een mevrouw mij mailde, omdat haar cholesterol was gestegen. Ze liet mij de uitslagen zien van de bloedtesten van vóór ze begon met LCHF eten en na 6 weken op een koolhydraatarm/keto menu.

Triglyceriden nu 0,7 (was 1,3)
HDL nu 2,1  (was 1,8 )
LDL nu 4,9 (was 4,4 )

Ratio Totaal cholesterol/HDL:  7,7/2,1  = 3,3  (minder dan 3,5, dus perfect!)
Ratio Triglyceride/HDL: 0,7/2,1 = 0,3  (veel minder dan 1, dus perfect!)

Zoals je kunt zien in bovenstaand voorbeeld zijn de ratio’s al in korte tijd enorm verbeterd!
Je ziet ook dat het stijgen van het totaal cholesterol en LDL niets zegt over de ratio’s.
Een stijging of daling van het totale cholesterol, of het LDL, is geen voorspeller van eventuele risico’s. Vraag daarom ALTIJD naar álle waardes.

WAT ALS JE ARTS/PRAKTIJKONDERSTEUNER ZICH ZORGEN MAAKT OVER WAT JE EET?

WAT IS CHOLESTEROL EN WAT DOET HET?

Cholesterol is een onmisbare stof die veel belangrijke taken uitvoert in het lichaam, zoals het opbouwen van weefsel en het repareren bij beschadigingen. Iedere cel in je lichaam wordt omhuld door cholesterol! In de volksmond worden HDL, LDL en triglyceriden ook cholesterol genoemd, maar dat is onterecht, al hebben ze wel wat met cholesterol te maken, dat laat ik je zo zien.

Hoe komt het lichaam aan cholesterol?
Je lichaam maakt zelf de cholesterol aan die het nodig heeft, een klein deel komt daarbij uit voeding. Bevat je voeding meer cholesterol, dan maakt het lichaam minder cholesterol aan. Bevat je voeding minder cholesterol, dan maakt het lichaam ZELF MEER cholesterol aan. Het maakt dus niet uit hoeveel cholesterol er in je voeding zit, je lichaam regelt dat zelf.

Waar heeft je lichaam dan cholesterol voor nodig?
Cholesterol heeft enorm veel onmisbare functies in het lichaam.

FIGUUR 1. BELANGRIJKE FUNCTIES VAN CHOLESTEROL

BESTAAN ER VERSCHILLENDE SOORTEN CHOLESTEROL?

Nee, er is maar één soort cholesterol en dat is áltijd goed. Cholesterol is onmisbaar voor ons lichaam, zonder cholesterol ga je dood! Of zoals cardioloog dr. Aseem Malhotra zegt: “Zonder cholesterol geen leven!”. Cholesterol is dus niet ‘goed of slecht’, maar áltijd onmisbaar!

Er is geen enkel bewijs dat een hoog cholesterol schadelijk is. Integendeel: onderzoeken laten zien dat oudere mensen met een hoger cholesterol langer leven. Toch kunnen de waarden van HDL, LDL en triglyceriden wel iets meer vertellen over jouw kans op hart- en vaatziekten.

Waarom hoor je dan over ‘goed en slecht’ cholesterol?
Wanneer wordt gesproken over verschillende soorten cholesterol dan gaat het eigenlijk niet over cholesterol. Het gaat om ‘helpers’ van cholesterol. Omdat cholesterol niet zelf door het bloed kan reizen maakt het gebruik van speciale ‘vervoersmiddelen’.

Deze vervoersmiddelen, LDL en HDL, zijn een soort eiwitten. Deze LDL en HDL worden vaak cholesterol genoemd, maar zijn dus eigenlijk geen cholesterol. Ook Triglyceriden zijn geen soort cholesterol, maar een brandstof die samen met cholesterol ‘reist’ en die ook vaak cholesterol wordt genoemd.

LDL-wagens (ambulances)  -> vervoeren cholesterol van de lever naar plaatsen waar het lichaam/weefsel cholesterol nodig heeft en brengen triglyceriden naar vetopslagplaatsen.

HDL-trucks (opruimers) -> LDL kan maar één kant op reizen en daardoor niet zelf terug naar de lever. HDL-trucks pikken alle LDL-wagens met gebruikte en overgebleven cholesterol op en brengen dit weer terug naar de lever.

Triglyceriden zijn vetten die je cellen kunnen gebruiken voor energie. Triglyceriden en cholesterol gaan altijd samen op reis (vanuit de lever) in een LDL-wagen. Zo’n LDL-wagen met ook triglyceriden aan boord noemen we VLDL. Triglyceriden worden onderweg afgegeven aan cellen die energie (brandstof) nodig hebben.

FIGUUR 2. Cholesterol reist samen met triglyceriden door het lichaam met de hulp van LDL en HDL

Ruimen de HDL trucks álle LDL wagens op?
Zoals je in figuur 2 kunt zien, worden LDL-wagentjes met restanten cholesterol opgehaald door HDL-trucks. Maar de HDL-trucks nemen geen VLDL-wagens mee (LDL-wagens waar ook nog triglyceriden in zitten). Dus als je cellen geen behoefte hebben aan brandstof in de vorm van triglyceriden dan blijven die VLDL-wagens rondrijden in het bloed.

Waarom gaat triglyceride niet altijd van boord?
Triglyceriden gaan van boord als je lichaamscellen brandstof nodig hebben. Maar de cellen gebruiken altijd eerst het suiker (glucose) uit je bloed als brandstof. Pas als het suiker is opgebruikt gaan de cellen triglyceriden gebruiken als brandstof. Dus wanneer je steeds veel suikers en koolhydraten eet dan heeft je lichaam geen triglyceriden nodig en blijven deze aan boord van de VDL wagens.

Wat gebeurt er als triglyceride niet van boord kan?
De rondrijdende VLDL-wagens veroorzaken botsingen. Ze botsen ook tegen LDL-wagens die daardoor ‘crashen’ en vervormen. En dat is niet goed. Die gecrashte LDL-wagentjes (we noemen de gecrashte LDL-wagentjes: sdLDL) kunnen niet terug naar de lever en blijven in de bloedbaan rondgaan. Op den duur kunnen ze problemen gaan geven, zoals vaatwandafzetting (aderverkalking).

WAT ZIJN ONGEZONDE VATEN?

Bij ongezonde vaten zien we veel afzetting tegen de vaatwanden. We noemen dit ook wel ‘aderverkalking’. Je kunt last van aderverkalking hebben zonder dit te weten. Het gevaar van aderverkalking is het ontstaan van afsluitingen, een belangrijke oorzaak van hartfalen.

Hoe kan aderverkalking het bloedvat afsluiten?
Het is niet de aderverkalking op zich, maar meestal ontstaat er op een gegeven moment een beschadiging of scheurtje in de vaatwand die openbarst. Als gevolg daarvan ontstaan klonten of proppen die het bloedvat afsluiten.  Vroeger kreeg cholesterol de schuld van vaatproblemen. Nu weten we dat het sdLDL is (de gecrashte wagentjes) dat daar een rol in speelt en niet ‘gezond’ LDL.

FIGUUR 3. ADERVERKALKING

Waardoor barst zo’n beschadiging in de vaatwand open?
Waarom dit openbarsten de ene keer wel gebeurt en de andere keer niet, dat gaan specialisten steeds beter begrijpen. Hier spelen veel factoren mee. Ontstekingsprocessen en oxidatie spelen een belangrijke rol bij het barsten van vaten en aderverkalking.

Zegt een hoog of laag cholesterol iets over de staat van je vaatwanden?
Nee. Iemand met ‘perfecte’ cholesterolwaarden kan sterk aangetaste vaatwanden hebben en iemand met hoge cholesterolwaardes kan puntgave vaatwanden hebben. Professor Tom Noakes: “Ruim 80% van mensen met hart- en vaatziekten hebben ‘normale’ cholesterolwaarden.“

De mate van kalkafzetting zegt wél iets over de gezondheid van je vaatwanden, dit kan worden gemeten door de calciumscore te laten bepalen (via een CT scan). Huisartsen kunnen dit onderzoek nog niet overal aanvragen. Je kunt het wel zelf (op eigen kosten) laten onderzoeken. 

WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE OORZAKEN VAN HART- EN VAATZIEKTEN?

Als je de kans op hart- en vaatproblemen wilt verkleinen is het belangrijk te weten welke factoren hierbij een rol spelen. 

Factoren die een rol spelen bij de kans op hart- en vaatproblemen

– Hoge bloedsuikers ten gevolge van het eten van veel suikers en geraffineerde koolhydraten bij INSULINERESISTENTIE.
– Diabetes 2 ten gevolge van INSULINERESISTENTIE.
– Obesitas ten gevolge van INSULINERESISTENTIE.
– Het eten van veel transvetten.
– Het eten van een overdaad plantaardige oliën die veel omega 6 bevatten.
– Roken.
– Overmatig gebruik van alcohol.
– Te weinig bewegen.
– Bepaalde ziektes, eventueel ten gevolge van INSULINERESISTENTIE.

WAT ZIEN WE IN DE PRAKTIJK BIJ MENSEN DIE GAAN ETEN VOLGENS DE STARTGIDS?

– Cholesterolwaarden verbeteren.
– Bloeddruk normaliseert al na enkele weken.
– Bloedsuikerspiegel daalt en normaliseert, dit effect zet al na één dag in.
– Drastisch gewichtsverlies bij overgewicht, verzadiging, geen honger.
– Meer energie en beter slapen, vaak al na de eerste week.

De spectaculaire resultaten laten zien dat er veel gezondheidswinst te halen is door minder koolhydraten te eten en juist méér vet!
Je ziet dat ook terug in bloedonderzoeken. 

Verklein het risico op hart en vaatziekten met LCHF eten

Wanneer je gezond koolhydraatarm/keto gaat eten, dus met veel minder koolhydraten en meer gezonde vetten, dan gaat je lichaam ook de triglyceriden gebruiken als brandstof. De HDL-trucks kunnen dan goed hun werk doen en alle LDL-wagentjes terugbrengen naar de lever. Er vinden geen botsingen meer plaats; dus geen gecrashte sdLDL wagentjes meer. 

Je cholesterolratio’s verbeteren aanzienlijk, je triglyceriden nemen af en je HDL neemt toe. Precies wat je wilt!

Deze aanpak zorgt er ook voor dat je bloedsuikers lager en stabieler worden. Dit heeft een enorm gunstige invloed op je algehele gezondheid en dit beïnvloedt je kans op hart- en vaatziekten in positieve zin. In feite speelt insulineresistentie een veel belangrijkere rol bij hart- en vaatproblemen dan cholesterol, HDL, LDL of triglyceriden.

Zij werden veel gezonder